Một quý tộc trẻ người Ba Lan, tên là Tadeusz Soplica, trở về sau khi dành thời gian đi học ở Vilnius, để chuyến đến điền trang của gia đình ở Soplicowo. Tadeusz vốn là một đứa trẻ mồ côi, được người chú Judge Soplica nuôi dưỡng. Cha của Taduesz là Jacek Soplica. Sau khi trở về, Tadeusz được chào đón bởi một người bạn của gia đình, Seneschal (Wojski). Người này kể cho anh nghe về phiên xét xử giữa người chú Judge và Bá tước Horeszko, về quyền sở hữu một lâu đài từng thuộc về Pantler Horeszko, một người họ hàng của Bá tước Horeszko, người từng bị giết nhiều năm trước đó. Phiên tòa được tiến hành bởi Chamberlain (Podkomorzy), một người bạn của người chú Judge Soplica. Tadeusz cũng gặp Zosia, nàng là cháu gái của Pantler. Nàng sống trong nhà của người chú Judge, và người chăm sóc nàng là Telimena, em họ của chú Judge. Taduesz để ý đến Zosia, nhưng đồng thời cũng tán tỉnh Telimena.

Khi Bá tước Horeszko đến thăm lâu đài, ông được chào đón bởi một người hầu của Pantler tên là Gerwazy. Bá tước thổ lộ với Gerwazy, rằng ông chẳng mấy quan tâm đến cái lâu đài và cũng chẳng muốn tham gia phiên tòa. Gerwazy kể lại cho Bá tước câu chuyện về cuộc xung đột giữa hai gia đình: Soplica và Horeszko. Trước đây, Pantler thường mời Jacek Soplica, cha của Tadeusz, đến lâu đài, vì Jacek là người có tên tuổi nhất trong đám quý tộc hết thời trong vùng. Jacek rất muốn được kết hôn với con gái của Pantler nhưng đã bị từ chối. Sau đó, khi quân đội Nga ập vào lâu đài, trong cuộc nổi dậy của Kościuszko, Jacek bất ngờ đến hiện trường rồi bắn chết Pantler. Gerwazy thề sẽ trả thù cho chủ nhân của mình, nhưng Jacek đã biến mất. Câu chuyện đã khiến vị Bá tước thay đổi ý định và quyết đòi lại lâu đài từ người chú Judge, của dòng họ Soplica.

Tin tức lan truyền trong vùng, có một con gấu xuất hiện trong một khu rừng gần đó. Thế là một chuyến đi săn bắt đầu, trong đó có sự tham gia của: Tadeusz, Senschal, Bá tước Horeszko và Gerwazy. Tadeusz và Bá tước đều bị con gấu tấn công, nhưng họ đã được Cha Robak, một tu sĩ dòng Xitô cứu. Sau chuyến đi săn, chú của Tadeusz quyết định tổ chức một bữa tiệc linh đình. Người hầu nhà Soplica là Protazy, khuyên người chú Judge nên tổ chức bữa tiệc trong lâu đài để chứng minh ông là chủ nhân của nó. Trong bữa tiệc, một cuộc tranh cãi đã nổ ra khi Gerwazy buộc tội Judge là tấn công Protazy và Judge cũng buộc tội Gerwazy tương tự như vậy. Trong khi đó, Bá tước Horeszko đứng ra bênh vực Gerwazy rồi tuyên bố lâu đài là của riêng mình. Thế là một cuộc ẩu đả nữa lại xảy ra khi Tadeusz thách thức Bá tước đấu tay đôi vào ngày hôm sau. Bá tước tức giận bỏ đi và ra lệnh cho Gerwazy kêu gọi giới quý tộc trong vùng trấn áp nhà Soplica bằng vũ lực.

Sau đó, Cha Robak đã gặp Judge và rầy la ông ta vì sự cố ở lâu đài. Cha Robak nhắc nhở Judge rằng anh trai của ông, Jacek, muốn ông làm hòa với nhà Horeszko để chuộc tội giết Pantler. Vì lẽ đó mà Jacek đã sắp xếp cho Zosia được nuôi dưỡng bởi gia đình Soplica, và dự định cho cô kết hôn với Tadeusz, để hàn gắn hai bên gia đình. Cha Robak cũng nói quân đội của Napoléon sẽ sớm đến Litva, và người Ba Lan nên đoàn kết để chiến đấu chống lại người Nga, thay vì tranh giành lẫn nhau. Người chú Judge rất đồng tình trong việc chống lại người Nga, nhưng ông tuyên bố Bá tước là người trẻ hơn, nên phải xin lỗi trước.

Đám quý tộc hết thời trong vùng tụ tập lại theo lời kêu gọi của Gerwazy. Họ bàn luận về việc tổ chức một cuộc nổi dậy chống lại lực lượng của quân đội Nga đang chiếm đóng tại đây, và về tin tức của quân đội Napoléon, mà họ nghe được từ Cha Robak. Nhưng Gerwazy thuyết phục họ rằng nhà Soplica mới là kẻ thù đầu tiên cần phải giải quyết trước.

Bá tước quay lại điền trang của gia đình Soplica, và bắt nhà này làm con tin với sự giúp sức của những kẻ đi theo ủng hộ ông ta. Tuy nhiên, đến ngày hôm sau, quân đội Nga đóng quân gần đó đã bắt những người đi theo Bá tước, bao gồm cả Gerwazy. Quân đội Nga được chỉ huy bởi Thiếu tá Płut, một phần tử cực đoan và Đại úy Ryków, một người Nga có cảm tình với người Ba Lan. Người chú Judge cố gắng thuyết phục Thiếu tá Płut rằng toàn bộ sự việc chỉ là cãi vã giữa hàng xóm với nhau và gia đình ông không có khiếu nại gì chống lại Bá tước. Tuy nhiên, Płut coi những người ủng hộ Bá tước là những kẻ nổi loạn. Ông chú Judge miễn cưỡng chấp nhận rồi theo lời khuyên của Cha Robak, ông chuốc cho quân Nga say khướt, trong khi Cha Robak giải cứu cho những quý tộc bị bắt. Cuộc chiến nổ ra khi Tadeusz đấm Thiếu tá Płut, sau khi Płut say rượu tiến đến áp sát Telimena. Trong cuộc đối đầu, Cha Robak đã cứu mạng Gerwazy và bị thương nặng. Đại úy Ryków cuối cùng đầu hàng sau khi chịu tổn thất nghiêm trọng trước người Ba Lan còn Thiếu tá Płut thì biến mất.

Sau đó, ông chú Judge đã cố hối lộ Đại úy Ryków để giữ im lặng. Người Nga từ chối tiền hối lộ nhưng hứa toàn bộ sự việc sẽ đổ lỗi cho Thiếu tá Płut vì say xỉn mà ra lệnh tấn công. Còn Gerwazy thì thú nhận đã giết Płut.

Đêm xuống, Cha Robak lúc hấp hối tiết lộ với Gerwazy rằng ông chính là Jacek Soplica. Ông kể về chuyện tình giữa ông và con gái của Pantler. Pantler biết chuyện nhưng vẫn lờ đi. Jacek đã phải chịu đựng cho đến khi Pantler cố tình hỏi ông về người mà Pantler định gả cho con gái, sau đó Jacek bỏ đi với ý định không bao giờ đến thăm lâu đài nữa. Ông đã chứng kiến lâu đài bị người Nga tấn công và Pantler đã chiến thắng. Điều này khiến Jacek chìm trong phẫn uất, nên mới ra tay giết Pantler. Gerwazy từ bỏ ý định trả thù cho chủ của mình, khi Jacek đã cứu cả anh ta và Bá tước. Jacek cũng cho hay Pantler lúc sắp chết đã đưa ra một dấu hiệu cho thấy ông ta tha thứ cho kẻ giết mình. Cuối cùng Cha Robak chết.

Các quý tộc tham gia trận chiến chống lại người Nga, bao gồm cả Tadeusz và Bá tước, đều phải rời khỏi đất nước, vì họ có nguy cơ bị chính quyền Nga bắt giữ. Một năm sau, họ trở lại với tư cách là lính của quân Ba Lan trong quân đội Napoléon. Gerwazy và Protazy, bây giờ là bạn bè, hồi tưởng lại những sự kiện từ một năm trước. Còn Tadeusz và Zosia thì kết hôn.